„Wcielenie było nie tylko dziełem Bożym, lecz także dziełem woli i wiary Dziewicy. Bez zgody Przeczystej, bez udziału jej wiary, zamiar ten byłby tak samo niemożliwy do zrealizowania, jak bez interwencji Trzech Osób Boskich. Bóg wybiera ją na Matkę i bierze od niej ciało, którego ona zechce mu użyczyć. Tak jak Bóg wcielił się dobrowolnie, tak samo chciał, by Jego Matka zrodziła go z własnej woli.” (Mikołaj Kabasilas)
Kompozycja
Najczęściej (klasycznie) w centrum ikony znajduje się Maryja, owinięta w purpurową szatę,w pozycji półleżącej na czerwonym posłaniu. Nad nią, w miejscu wyznaczonym przez zloty podział, u wejścia do czarnej groty, w żłóbku leży Dzieciątko. Towarzyszą mu wół i osioł oraz usługują aniołowie. Na samej górze widać fragment czarnego obłoku, z którego w stronę Dzieciątka kieruje się czarny promień, rozgałęziając się na 3 części.W dolnej części ikony zazwyczaj się przedstawia dwie sceny: Św. Józefa, pogrążonego w zadumie, kuszonego do niewiary przez szatana udającego pasterza oraz scenę z niewiastami kapiącymi narodzonego Jezusa.
Poza tym umieszcza się adorujące zastępy niebieskie, Trzech Króli zdążających do narodzonego Chrystusa oraz idących pasterzy.
Dzieciątko
Mały Jezus spowity jest często w zieloną szatę. Jest ona symbolem młodości, żywotności, a także nadziei. Nie brakuje jednak tutaj jednak odniesień do grobu i grobowca oraz przyszłych wydarzeń: forma żłóbka przypomina grób, taki jak w ikonach Zmartwychwstania / kobiety u grobu oraz szata Jezusa przypominająca przepaski grobowe. Czarna grota – głębia otchłani, cień śmierci ("W Nim było życie, a życie jest światłością ludzi, a światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła" (J l, 4-5) ). No właśnie, czerń. Czarny kolor w ikonach zarezerwowany jest tylko dla mrocznych otchłani, spraw piekielnych, ale także w czarnym kolorze przedstawia się czasem coś związanego z Bogiem. Tu tajemnica jest tak wielka, Bóg na ziemi tak niepoznawalny, aż w odbiorze daje wrażenie mroku. Światło Boże jest tak silne, że aż człowieka oślepia, powodując, że nie może widzieć wyraźnie. Stad obłok Boży i kierujący się w stronę Chrystusa promień są czarne. Jeden promień (jeden Bóg) rozgałęziony na 3 części (3 Osoby Boskie).Bogurodzica
Maryja umieszczona jest w centrum ikony. Jej purpurowa szata to połączenie koloru czerwonego (kolor życia, krwi, człowieka) z niebieskim (kolor nieba). Przy czym powstała przez połączenie tych 2 kolorów purpura jest kolorem najwyższej godności. Królewska purpura, w którą odziana jest Maryja. Leży z głową wspartą na dłoni, pogrążona w kontemplacji („Maryja zachowywała wszystkie te sprawy i rozważała je w swoim sercu” (Łk 2,19) )Purpura plus czerwone posłanie: symbolicznie Chrystus urodził się w czerwonej komnacie, bo w czerwonej komnacie w owych czasach rodzili się władcy.
Matka Boża jest odwrócona od Chrystusa. W ten sposób jest zdjęta z ikony warstwa sentymentalna. Takie ułożenie Maryi podkreśla przepaść dzielącą ją od Jezusa (= Boga). Niełatwo spojrzeć Bogu prosto w twarz.
Św. Józef
Jest on przedstawiany w pewnym oddaleniu od Bogurodzicy i Dzieciątka. Podkreśla to, że nie on jest ojcem właśnie Narodzonego. Przed nim stoi odziany w skóry starzec, podparty na lasce - diabeł w przebraniu pasterza Tyrsosa, próbujący zasiać w sercu Józefa wątpliwości. Apokryfy przytaczają jego słowa: „Podobnie jak ten kij nie może rodzić liści, tak samo taki jak ty starzec nie może płodzić, a dziewica nie może rodzić”.„Posługując się osobą św. Józefa ikona opowiada powszechny dramat, powtarzający się przez wszystkie wieki (…) Pasterz-kusiciel twierdzi, że nie ma innego świata, jak tylko widzialny, a więc nie istnieje inny sposób rodzenia, jak tylko naturalny” (P. Evdokimov, „Sztuka ikony - teologia piękna)
Św. Józef jest odziany w żółtą szatę (kolor znaczeniowo bliski złotu), nad głowa ma aureolę – wszak Duch Św. rozwiał wątpliwości Józefa.
Kąpiel Dzieciątka, Trzech Magów, góra
Kąpiel Dzieciątka po prawej na dole ikony – Chrystus naprawdę urodził się człowiekiem i trzeba go obmyć. Apokryfy wspominają też, że dwie położne kąpiące nowo narodzone Dziecię, są gotowe dać świadectwo o dziewiczym narodzeniu Chrystusa. Scena ta jest też nawiązaniem do chrztu w Jordanie.Na górze ikony widzimy trzech magów (Trzech Króli), pędzących na lekkich, rączych koniach. Niosą oni dary dla Dzieciątka. „Dzisiaj Bóg przez gwiazdę przyprowadza magów, aby oddali mu pokłon, poprzez złoto, mirrę i kadzidło zapowiadając jego trzydniowy spoczynek w grobie.” (Jutrznia Synaksy Theotokos) „Mirrę jako zmarłemu, złoto jako Królowi wieków, kadzidło jako Bogu wszechświata” (Wigilia Bożego Narodzenia w Kościele Prawosławnym)
Wszystko odbywa się na tle góry. Góra należy do odwiecznych symboli ludzkości, łącząc ziemię z niebem ( korzenie ma w ziemi, wierzchołek sięga nieba).
Wyjątkowa praca!!!!!!
OdpowiedzUsuń